De 7 Principes van Mindful Ouderschap – Principe 1: Niet Oordelen
Mindful ouderschap, wat is dat en waarom zou je dat eigenlijk willen? Mindfulness betekent in het kort dat je heel bewust – zonder oordelen te vormen – aandacht schenkt aan wat zich voordoet in het huidige moment. Mindful ouderschap houdt in dat je dit doet in je rol als ouder. Oftewel dat je bewust aandacht schenkt aan je kind, zijn karakter, problemen en successen, de dynamiek van het gezin, jouw eigen onzekerheden en strubbelingen als ouder, etc. Met als gevolg dat je kind en zijn behoeften (maar ook jezelf) beter leert kennen en herkennen, en je vanaf daar met meer wijsheid en compassie de juiste beslissingen en acties als ouder kunt nemen.
De 7 principes van mindful ouderschap
7 principes van mindfulness zijn in de jaren 70 van de vorige eeuw door Jon Kabat-Zinn gedefinieerd als onderdeel van zijn Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) training. Deze (8-weekse) training is specifiek gericht op het verminderen van stress en aan stress gerelateerde klachten. De 7 principes van mindfulness ondersteunen daarbij en zijn toepasbaar op alle aspecten van het dagelijkse leven, dus ook op het ouderschap. Hoe je dat kunt doen heb ik hieronder beschreven.
> Lees ook wat de andere principes van mindfulness zijn!
NB: in de eerste instantie wilde ik een artikel schrijven dat alle 7 principes van mindful ouderschap in één keer beschrijft. Maar al schijvende aan het eerste principe kwam ik er achter dat dat dan wel een heel lang artikel zou gaan worden. Vandaar dat ik het opgeknipt heb in 7 delen, waarvan nu deel 1: Niet oordelen (non-judging).
Niet oordelen
Niet oordelen betekent heel in het kort dat je accepteert dat dingen zijn zoals ze zijn en je vanaf daar weer verder gaat. Beschouw de situatie – inclusief jouw reactie daarop – met mildheid en hang er verder geen oordeel aan. Dit geldt voor negatieve maar ook voor positieve situaties.
Niet oordelen over de situatie waarin je je met je kind bevindt
Denk eens na over een willekeurige situatie waarin je je met je kind zou kunnen bevinden. Zeg, je staat in de supermarkt en jouw kind blijft maar zeuren (huilen, krijsen) dat hij iets wil hebben. Grote kans dat je er, na al een aantal keer ‘nee’ gezegd te hebben, flink genoeg van begint te krijgen en het liefst zo snel mogelijk de winkel weer uit wilt.
Wat eigenlijk bijna iedere ouder in zo’n situatie doet, is deze automatisch bestempelen als ‘niet leuk’ ‘negatief’, ‘vervelend’ etc., met alle bijhorende gedachten, ideeën en emoties. Oftewel: we vellen een oordeel over de situatie. Het zit zo in de menselijke aard verankerd om alles wat er om ons heen gebeurt te beoordelen, dat dit eigenlijk niet meer dan logisch is.
Toch is het eerste principe van mindfulness erop gericht om automatisch oordelen zoveel mogelijk te voorkomen. Om dit te kunnen doen, is het belangrijk dat je bewust ‘aanwezig’ bent in het moment en in de situatie zoals die zich voordoet. Zo kun je namelijk observeren wat er gebeurt zonder dat je meteen oordelen vormt. In de situatie zoals hierboven geschetst zou dat betekenen dat je observeert dat je kind zijn zinnen op iets heeft gezet en dat hij daar sterke emoties bij laat zien. Je kunt zelfs observeren dat jij daar zelf op een gegeven moment, ondanks dat je probeert niet te oordelen, geïrriteerd door raakt.
Door bewust bij de situatie aanwezig te zijn en daarbij zoveel mogelijk niet te oordelen, creëer je voor jezelf de ruimte, het inzicht en de mentale vrijheid om daarna de beste oplossing voor de situatie te kiezen, zonder in automatisch gedrag te vervallen. Of dat nu weggaan uit de supermarkt of je kind even apart nemen is, is voor een ieder weer anders. Het gaat er om dat je je niet laat leiden door emotie en automatische reacties, maar een weloverwogen keuze maakt voor de situatie zoals die zich op dit moment voordoet.
Niet oordelen over je kind
Als het goed is ben jij als ouder de veilige thuishaven voor je kind. En daarom zullen alle soorten emoties en gedrag die je je maar kunt bedenken op enig moment de revue passeren. Vaak ongefilterd en direct, juist omdat je kind zich bij jou helemaal op zijn gemak voelt. Voor jou als ouder is het de kunst om alles wat je toegeworpen wordt – the good, the bad and the ugly – met mildheid te beschouwen en er verder geen oordelen aan te hangen. Natuurlijk, bepaald gedrag kan ongewenst of ongepast zijn. En als ouder kun je besluiten daar dan actie op te ondernemen. Maar als je dit kunt doen zonder oordelen en bijbehorende emoties, ben je veel beter in staat om de juiste actie te ondernemen.
Niet oordelen over jezelf als ouder
Het overgrote deel van ouders doet hun stinkende best om de beste ouder te zijn die ze kunnen zijn. Soms gaan dingen van een leien dakje en soms zijn er behoorlijk wat hobbels op de weg. Soms zitten we supergoed in ons vel en straalt dat af naar de kinderen, en soms voelen we ons niet zo top en hebben onze kinderen dat ook heel goed in de gaten. Kijk vooral ook met compassie naar jezelf en probeer niet te oordelen als het een keer of een periode wat minder gaat. Merk bewust en zonder oordeel op wat er precies gebeurt en probeer vervolgens de beste vervolgstap te kiezen.
Leer je kind niet oordelen
Mindful ouderschap betekent ook dat je je kinderen leert om mindful te leven. Probeer ze daarom te leren om niet automatisch te oordelen. Door zelf het goede voorbeeld te geven, maar ook door het er met ze over te hebben en ze te ondersteunen op het moment dat je ziet dat ze aan het oordelen zijn.
Niet oordelen is in principe simpel, maar in de praktijk best moeilijk. Oefen ermee en accepteer met compassie als het een keer (of vaker ;-)) niet lukt.
Liefs, Femke