Zelfontstijging

Zelfontstijging, of automatic self-transcending, meditatietechnieken beogen voorbij mentale activiteit te gaan. Deze vorm van meditatie probeert de geest in staat te stellen spontaan het proces van meditatie te ontstijgen en naar een staat van restful alertness te gaan. Dit is een staat waarin het lichaam geheel ontspannen is en de geest stil en alert. Waar bij gecontroleerde focus en open monitoren technieken een bepaalde mate van mentale inspanning of focus om de meditatie vol te houden nodig is, is dit bij zelfonstijging dit niet het geval, omdat er niet geprobeerd wordt de aandacht te focussen of onder controle te houden.

Voor het verlichten van stress zal een zelfonstijgingtechniek wellicht beter zal werken dan een techniek die een vorm van mentale activiteit gebruikt. Immers, hoe rustiger de geest is, hoe meer ontspannen het lichaam zal zijn.

Het bekendste voorbeeld van deze meditatietechniek is Transcendente Meditatie (TM).

Transcendente Meditatie

Deze meditatietechniek is gebaseerd op de oude Vedische traditie uit India en is in de jaren 50 van de vorige eeuw door Maharishi Maresh Yogi in de westerse wereld geïntroduceerd.

Het principe van Transcendente Meditatie is dat het de geest in staat stelt zich naar binnen, voorbij alle gedachten, te richten, om zo de bron van alle gedachten te ervaren. Dit is puur bewustzijn, oftewel transcendent bewustzijn; je meest innerlijke zelf.

Hoe werkt Transcendente Meditatie?

Bij Transcendente Meditatie wordt er 2 keer per dag voor een periode van ongeveer 20 minuten gemediteerd. Bij deze techniek wordt een mantra gebruikt, een woord of een geluid met of zonder betekenis. De mantra wordt zonder geluid en zonder de lippen te bewegen steeds maar weer herhaald. Het is hierbij erg belangrijk niets te ‘dwingen’; je niet vast te klampen aan je mantra, je gedachten toe te staan te komen en te gaan en gewoon weer te beginnen met het herhalen van de mantra als je je realiseert dat je ermee bent gestopt.

Transcendente meditatie is niet zonder controverse

Transcendente Meditatie kun je volgens de TM organisatie niet leren zonder instructie van een gecertificeerde leraar. Het leren van de techniek vindt plaats gedurende een 7-tal sessies verspreid over een aantal dagen en kost in Nederland tussen de 350,- (scholieren en studenten) en 2000,- euro (VIP cursus). De relatief hoge prijs is meteen onderdeel van de controverse die er rondom TM bestaat. De organisatie claimt namelijk een non-profit organisatie te zijn. Daarnaast zouden de persoonlijke mantra’s, die een student van zijn leraar ontvangt en die hij aan niemand mag vertellen, slechts gebaseerd zijn op geslacht en leeftijd en dus helemaal niet zo persoonlijk zijn. Sommige ex-TM-ers claimen ook dat de beweging in werkelijkheid een sekte is en dat er serieuze gezondheidsrisico’s aan het frequent beoefenen van TM kleven.

Andere soorten meditatie zijn:

Technieken gericht op gecontroleerde focus
Technieken gericht op open monitoren