Is BPA schadelijk?
Als je kinderen hebt, dan ben je deze afkorting waarschijnlijk heel vaak tegengekomen. En dan waarschijnlijk in de vorm van een nadrukkelijk ‘BPA vrij’ op flessen, speentjes en andere babybenodigdheden. Voor mij was het feit dat dit vaak zo prominent aangekondigd stond wel geruststellend; “als er geen BPA in zit, zal het wel goed zijn”. Maar zonder eigenlijk echt te weten wat er nu precies dan niet in het flesje van mijn kind zat en waarom BPA dan eigenlijk zo slecht (voor kleine kinderen) is.
Bisfenol A
BPA staat voor Bisfenol A en is een chemische stof die heel veel gebruikt wordt. Onder andere in het harde plastic (polycarbonaat) waar bijvoorbeeld flessen, verpakkingen, broodtrommels etcetera van gemaakt wordt. Maar BPA komt ook in andere dingen voor, bijvoorbeeld in blikverpakkingen, die vaak aan de binnenkant met een laagje plastic bekleed zijn. Maar ook in het thermische papier waar kassabonnetjes van gemaakt worden en in cosmetica.
BPA in voedsel
Maar wat is nu dan de big deal? Nou, voedsel wat verpakt is geweest in verpakkingen waar BPA in is verwerkt, bevat vaak kleine hoeveelheden BPA. En uit vele onderzoeken die naar BPA gedaan zijn, is gebleken dat blootstelling aan deze stof behoorlijke nadelige gevolgen kan hebben. In grote hoeveelheden kan BPA de hormoonhuishouding verstoren. Het kan daardoor groei – en ontwikkelingsprocessen beïnvloeden. Ook zou BPA hartziekten, kanker en diabetes kunnen veroorzaken. De discussie is vaak echter hoe hoog de blootstelling aan BPA moet zijn om schadelijke effecten te veroorzaken.
BPA verboden in babyflesjes
Vanwege deze alarmerende signalen heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit in 2008 onderzoek gedaan naar de opname BPA vanuit babyflesjes in de voeding die in die flesjes zit. Immers, baby’s krijgen de eerste maanden van hun leven in veel gevallen alleen maar flesvoeding, dus als elke voeding uit een flesje komt van plastic waar BPA in verwerkt zit, is er een potentieel grote blootstelling aan BPA. Hoewel er in het onderzoek van de Voedsel- en Warenautoriteit toen geen aantoonbare hoeveelheden zijn gevonden, is toch besloten om uit voorzorg BPA in babyflesjes te verbieden. Vandaar dus ook de nadrukkelijke claims bij deze flesjes dat ze BPA vrij zijn.
Onderzoek van de ESFA
Ok, genoeg reden om BPA zoveel mogelijk te vermijden toch? In januari van dit jaar heeft de Europese voedselveiligheidsautoriteit (ESFA) een groot metaonderzoek naar de blootstelling aan en toxiciteit van BPA gepubliceerd. Het heeft daarbij de uitkomst van een groot aantal andere onderzoeken heeft geëvalueerd. (Verrassende) uitkomst van die studie is dat BPA geen veiligheidsrisico vormt voor de gezondheid van mensen van alle leeftijden, inclusief ongeboren kinderen, kleine kinderen en adolescenten. De ESFA heeft namelijk geconcludeerd dat de theoretisch hoogst geschatte dagelijkse blootstelling aan BPA door voedsel of door een combinatie van factoren (zoals BPA opname uit voedsel, stof, cosmetica en thermisch papier) nog steeds 3 tot 5 keer onder de gezondheidslimiet ligt. Deze gezondheidslimiet is 0,004 milligram per kilo lichaamsgewicht per dag. De ESFA erkent wel dat er nog een aantal onzekerheden zijn m.b.t. de effecten van BPA op een aantal aspecten van de gezondheid, waaronder op het immuun- en voortplantingssysteem. Het houdt echter wel rekening met deze onzekerheden in het bepalen van de gezondheidslimiet.
No worries dus?
Dus, gezien de uitkomst van het onderzoek van de ESFA is er eigenlijk geen reden tot ongerustheid. Maar toch… het zit me niet helemaal lekker. Het idee dat er een chemische stof vanuit het plastic in mijn eten, en dat van mijn kinderen, terecht komt voelt hoe dan ook niet goed, ook al is dit niet gestaafd door het meest recente Europese onderzoek. En dit onderzoek is natuurlijk slechts een weergave van wat we nu weten. Wat als verder onderzoek naar de onzekerheden die het ESFA erkent uitwijst dat BPA op die aspecten toch, ook in hele kleine hoeveelheden, schadelijk blijkt? Of als over een aantal jaren blijkt dat er toch ook bij hele lage hoeveelheden BPA schadelijke effecten voor onze gezondheid bestaan, op aspecten van onze gezondheid die wellicht eerder nog niet eerder onderzocht waren?
Wat mij betreft ben ik dan ook better safe than sorry. Dus drink ik mijn water bij voorkeur uit een glas (en niet uit een plastic flesje), zorg ik dat ik eten in BPA-vrije bakjes opberg (Curver heeft ze!) en gebruik ik glas en aluminium waar mogelijk als vervanging voor plastic. Ook probeer ik het gebruik van blikvoedsel tot een minimum te beperken.
Hoe herken je plastic producten met BPA?
Op sommige plastic artikelen staat expliciet dat het BPA-vrij is. Staat het er niet op, dan kun je vaak aan de recyclecode (een cijfer van 1 tot 7, dat vaak op de onderkant van flessen, bakjes etc. staat) zien of er mogelijk BPA in zit. Polycarbonaat, waar BPA in zit, valt onder code 7. Maar die code staat voor ‘others’, dus als die code erop staat, is het nog steeds niet zeker dat het product BPA bevat . Tevens kan BPA in producten voorkomen waar code 3 op staat, maar ook hier geldt weer dat dat niet per sé zo hoeft te zijn. Sorry, specifieker kunnen we dus niet zijn…